کربنات سدیم سبک و سنگین

سودا اش از مهم­ ترین مواد شیمیایی صنعتی است که به طور گسترده در تولید دیگر فرآورده های قلیایی، نمکهای سدیم و . . . مورد استفاده قرار می‌گیرد. کربنات سدیم ماده‌ای شیمیایی، جامد، کریستال، پودری، بى بو و جاذب رطوبت است. کربنات سدیم به عنوان ترکیب غیر آلى سدیم، نمک سدیم، ترکیب غیر آلى کربن، نمک غیر آلى اسیدکربن و کربنات غیر آلى شناخته میشود.

سودا اش نام متداول کربنات سدیم بدون آب با کاربرد صنعتی است. سودا اش نمک سدیم اسید کربنیک است. این ماده در حالت عادی به صورت جامد سفید رنگ می‌باشد. سدیم کربنات در مقیاس صنعتی از طریق فرایند سولوِی و با استفاده از آمونیاک، سنگ آهک و نمک تولید می‌شود. یکی از مهمترین کاربردهای سدیم کربنات استفاده از آن در صنعت تولید شیشه است.

در سال ۱۷۹۱ شیمیدان فرانسوی نیکلاس لبانس این ماده را به شکل امروزی تهیه کرد. تا اواسط قرن ۱۹ این ماده شیمیایی عمدتاً از خاکستر گیاهان استخراج می‌شد؛ به همین دلیل نام سودا اش (soda ash) بر آن نهاده شده است.

کاربرد کربنات سدیم سبک و سنگین در صنعت :

از بین بردن کپک و کپک زدایی چوب.

مهمترین کاربرد آن در تولید شیشه است.

در چوب شور (نان نمکی) PH سطح ماده غذایی را تغییر میدهد.

در کارگاه‌های آجرپزی به عنوان عامل خمیرکننده.

جهت تهیه فوری ماکارونی و در تولید بستنی چوبی.

به عنوان یک رسانای خوب در الکترولیز عمل می کند.

این ماده با یون های منیزیم و کلسیم موجود در آب سخت مقابله می کند.

به عنوان استاندارد اصلی تیتراسیون اسید و باز به کار می رود.

گاهی به عنوان جایگزین سدیم هیدروکسید برای قلیایی کردن.

به عنوان نرم کننده آب در شست و شوی لباس ها به کار می رود.

به عنوان یک افزودنی رایج در مخازن شهری جهت خنثی سازی اثر اسیدی کلر و افزایش PH

به عنوان عامل ضد رسوبی از جمله رسوب های موجود در کتری ها و ماشین های بخار مؤثر است.

در بخش شوینده‌ها به نام علف شوره (اشنان) دیده می شود و به طور مؤثری لکه های روغن، گریس، و الکل را از بین می‌برد.

در صنایع تولید شوینده‌ها و صابون، صنایع رنگ و رنگ سازی، صنایع نساجی، چرم سازی، کاغذ، صنایع فلزی، واحدهای تصفیه نمک، باطری سازی، ریخته گری و سایر صنایع شیمیایی کاربرد دارد.

سودا اش در فرایندهایی که نیاز به آلکالی دارد نیز مانند کاغذ سازی (۵ % )، صابون و پاک کننده ها (۵ % )، تهیه چسب سیلیکات (۲۰ % )، تصفیه آلومینا و دیگر فلزات غیر آهنی، گوگرد زدایی از دود، متالورژی، کاهش سختی آب و تصفیه آب. میزان سودا اش در پاک کننده‌های خانگی و صنعتی از۱۰ تا ۴۰% می‌باشد.

کاربردهای دیگر مانند تهیهNaOH، زئولیت مصنویی، پیش ماده تولید مواد شیمیایی (۱۰ % ) را می‌توان برای کربنات سدیم ذکر کرد.

تفاوت کربنات سدیم سبک و سنگین:

فرق بین سدیم کربنات سنگین و سبک تنها در چگالی آن ها، اندازه ذرات و کاربرد آن ها است. به صورتی که سدیم کربنات سنگین درشت تر از سدیم کربنات سبک است و از نظر ترکیب شیمیایی هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند.

کربنات سدیم سنگین دارای چگالی توده ای حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب  و ذراتی با اندازه ۳۰۰ تا ۵۰۰ میکرون است. کربنات سدیم سنگین اغلب برای کارخانه های شیشه سازی استفاده می شود چراکه ذرات درشت تر گرانول مانند این نوع موجب عدم وجود گرد خاک شده و احتمال پخش شدن ذرات در هنگام حمل و نقل را کاهش می دهد.

چگالی کربنات سدیم سبک حدود ۵۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب بوده و اندازه ذرات سدیم کربنات سبک در حدود ۱۰۰ میکرون است. این گرید از کربنات سدیم برای تولید مواد شیمیایی و شوینده ها استفاده می شود.